Skala E która jest stosowana na Wyspach Brytyjskich jest niczym innym jak ryzyko które podejmujemy w prowadzeniu dróg wycenionych własnie literką E.Wyceny w skali E są wycenami orientacyjnymi szczególnie dróg powyżej stopnia E5/E6 gdyż trudno jest zgadywać co się moze przydażyc potencjalnemu wspinaczowi po locie na drodze o tej trudnosci.Drogi wyceniane są ze względu na formację,na to co się znajduje pod daną drogą (kamienie,trawa,górka a nawet drzewo).Brane są również pod uwagę takie rzeczy jak jakość skały oraz bardzo ważna sprawa jakość asekuracjii.Bywa czasami że skala E nie jest adekwatna do drugiego członu trudności technicznej a jest to zwiazane z tym że,pewne drogi są wyjątkowo trudne a mają "pancerną" asekurację, przykładem moze być Elder Statesman który ze względu na trudnośc techniczną pretendował by do trudnosci E8 ale ze względu na asekuracje jest to tylko E2/3.
.Poniżej krótkie zestawienie trudności w skali E i porównanie ich do Polskich dróg.
E1- Drogi o trudnościach technicznych nie duzych czyli około VI 1 z b.dobrą asekuracją.Drogą taką może być Rysa ślązaków w Rzędkowicach na której jest mozliwośc założenia b.dobrej asekuracjii.Droga bezpieczna.
E2 -to droga o podobnych trudnościach technicznych jak E1 z tym że mniejsz ilośc mozliwości założenia protekcjii z czym się wiąże dłuższy lot droga bezpieczna.Przykładem może byc Rysa Kukuczki na Małym Murze w Rzędkowicach
E3-to juz drogi o trudności technicznej wyższej oscylujące około VI 2.Drogi na których asekuracja wciąz jest dobra tyle ze ze względu na trudnośc trudniej założyc protekcję.Zdaża się że w tej skali sa wycenione płyty o trudnosciach VI 1 ale pozbawione całkowice asekuracjii oczywiście w tym wypadku pod droga znajduje sie bezpieczne lądowanie.Do takiej skali zaliczyć można rysę Krew,łzy i Pot w Rzędkowicach lub Rysę Grzesiczka.
E4-w tym stopniu zaczyna sie juz ryzykowna "gra".Drogi wycenione na E4 sa drogami o większej trudnosci technicznej oscylującejw granicach VI 3.Asekuracja jest bardziej wymagająca.Drogi w tym stopniu przy potencjalnym locie mogą zakończyc sie blisko ziemi .Mogą one prowadzić przez nieasekurowalny teren do dobrego przelotu.Moga w tej skali być wyceniane również płyty na których nie ma mozliwości asekuracjii.Przyładem będzie "Rysa Wywłoka" oraz "Rysa na własnych Kosciach" w Rzędkowicach lub filar Opozdy na Rogatej Turniczce w Dolinie Kluczywody.
E5- drogi poważne które prowadzączęsto przez nieasekurowalne tereny doprowadzające czesto do dobrej asekuracjii ale ze wzgledu na ryzyko potencjalnego lotu są poważniejsze od E4-ek.Mogą to byc również drogi o dostatecznej asekuracjii w większych trudnosciach (około VI3/4) drogi prowadzące kantami które mają trudnosci przed dobrym punktem asekuracyjnym.Dobrym przykładem jest płyta na której trudnosci oscylują w okolicach VI 3 która doprowadza po kilku metrach do dostatecznego punktu asekuracyjnego lub droge w rysie o podobnych trudnosciach którajest do połowy asekurowalna i łatwiejsza od jej górnej częsci ale w razie lotu możemy dolecieć do ziemi.Jedyny przykład jaki mozna podac to "Prostowanie Rysy Rysia " w Dolinie Kobylańskiej.Potencjalny lot może skończyc sie na głowie asekurującego..
E6 -w tej skali drogi oscylują w okolicach VI 3 ,VI4 trudnosci technicznych.ze wzgledu na asekurację drogi ryzykowne ktore moga zakończyc sie "glebowaniem".W dolnej granicy skali E6 moga się znalesc drogi które biegną formacjami bez asekuracjii z dobrym lądowaniem,czyli trawa lub płaskie kamienie.Lub w tej trudnosci możemy wyceniac linie które mają słabą asekurację z małych rozmiarów kości,drogi te będą trudniejsze technicznie od dróg opisanych w dolnej czesci skali E6."Ajport" na Szerokiej Skałce w Dolinie Kluczywody.
E7-Drogi które oscylują w granicach Vi 4 ,VI 5 i są drogami które mogą się skończyć gleba w czasie lotu w trudnoscich.Lub mają słaba protekcje i wyjatkowo paskudne lądowanie(kamienie,górka itp)drogi mogabyc asekurowane w sposób szczególny z użyciem kilku lin specjalnych kości.Jedyny Polski przykład to droga "Bella Pupa" na Białym Kamieniu w Karlinie.
E8-drogi których przejsci moga skonczyc się tragicznie.Zazwyczj uprzednio patentowane wraz z zapatentowaniem zakładania asekuracjii oraz zastosowania specjalnych "tricków" przy asekuracjii. Może to byc skok z pólki który zmniejszy ryzyko uderzenia przez wspinacza w ziemię,może to byc "sprint"z górki ,lub odciąganie po potencjalnym locie wspinacza od sciany przez drógiego asekuranta.Prz własciwej asekuracjii nie kończą sie na ziemi ....
E9 to juz drogi o stopniu Vi5 VI6 które są słabo asekurowalne.Sa to równiez drogi po wszelakiego rodzajach kantach które nie posiadają asekuracjii.Mogą to byc przewieszone płyty z minimalną rzezbą i słaba protekcja.Drogi znane mi tylko z patantowania na wędkę i wyobrażenia co sie może stac jak odpalimy w trudnościach.
E10 -to juz drogi extremalne które kozczą sie na "glebie" i są w górnym stopniu trudności technicznych ...
Wykozystując powyższe krótkie opisy mozna próbowac wyceniac w skali E .Na przykład droga biegnąca zanikającą rysa w połowie sciany która jest w stopniu VI 3 z tym że "trudności asekurowalne" mozna by było zaliczyć do stopnia E4 jezeli powyzej ostatniego przelotu nie mamy duzych trudności technicznych,w razie lotu nie dolatujemy do ziemi ale ze względu na nieduze trudnosci powyzej ostatniego przelotu jest małoprawdopodobne odpadnięcie.Do stopnia E4 moglibyśmy zaliczyć równiez drogę VI 1 która w razie lotu kończy sie na glebie,kamieniach a asekurowana jest z dudniących "płyt".Moze to byc linia o podobnym stopniu jak powyższy przykład tylko nie posiadająca protekcjii i kończąca sie lądowaniem na trawie.Po przeczytaniu tych kilku przykładów mozna wywnioskowac ze w skład skali E wchodzi dosłownie wszystko,znajdujące się w scianie, pod nią jak i nad nią .Znane są drogi które po prostym terenie mają b. trudne wyjscie na "top" co moze podwyższyc o jeden stopien trudność w skali E.
Możemy wyobrazić sobie droge biegnącą przerysą której trudnośc techniczna to VI 5 tyle że asekuracja b.dobra ...jeżeli mielibysmy sie zastosować do tabelki która obowiązuje w Wielkiej Brytani nie bylibysmy w stanie odpowiedziec do jakiego stopnia w skali E droga sie zalicza.A było by to proste zaliczyli bysmy ta drogę do stopnia E2 może E3 i byłby to precedens który powstał na wspomnianaej we wstepie drodze Elder Statment.Oczywiście stosowanie asekuracjii z crashpadów obniza stopien o jeden punkt a stosowanie crash padów trzymanych w formie tarczy przez asekurantów obniża stopień aż o dwa stopnie.Powyzsze porównania mogą być tylko moją propozycją wyceny w skali E... żej "Bella Pupa" w Karlinie.
Rysa "Damdama" Turnia Motocyklistów fot.B.Misselhorn
